Sakız Adası'nın Tarihi

Prehistorik yıllar: Buluntular ve araştırmalar Sakız Adası’nda Neolitik çağlardan ( M.Ö 6000 – M.Ö 1100 ) beri gelişmekte olan ekonomik ve kültürel yaşamın bulunduğunu ispatlamaktadırlar. Antik yıllar: M.Ö 1000’lerde Lonya’nın sakinleri belirli dönemlerde Sakız Adası’na, Samo Adası’na ve Küçük Asya kıyılarına yerleşmişlerdir. Sakız Adası M.Ö 7. Ve 4. Yüzyıllar arasında oldukça gelişmiş ve güçlenmiştir. M.Ö. 3. Yüzyılda B.İskender’in ve varislerinin hakimiyetiyle Sakız Adası farklı değişimlere uğramıştır. M.Ö. 2. Yüzyılda Romalılar’ın hakimiyetiyle geçmiş ve Roma kültürüne yakınlığı nedeniyle ayrıcalık kazanmıştır. Bizans Dönemi (M.Ö. 4.yy – 1346 ): Antik buluntular, en eski hristiyanlık dönemlerin ispatıdır. 9. Yüzyıldan itibaren Bizans Devleti adanın stratejik konumu nedeniyle Sakız Adası’nı savunmaya başlamıştır. Böylece şehrin kalesiyle birlikte diğer bir çok küçük burç inşa edilmiştir. Adanın kültürel, ekonomik ve dini yaşantısında önemli rol oynayan Nea Moni 11. Yüzyılda kurulmuştur. Cenovalılar Dönemi ( 1346 – 1566 ) Cenovalılar tarafından işgal edilen Sakız Adası, güçlü ve varlıklı aileler sayesinde gelişmiştir.

Damla sakızının ticaretini elinde tutan tekelci denizcilik ve ekonomi şirketi Maona kurulur. O dönemden kalan ve ortaçağ izlerini taşıyan köyler, adanın merkezinde bulunan güzel mimari örnekler ve Kambos köyündeki Cenovalı zenginlerin yazlık konakları bu döneme aittir. Osmanlı Dönemi ( 1566 – 1912 ): Sakız Adası Osmanlılar tarafından işgal edilir. Ancak, özellikle damla sakızı nedeniyle imtiyazlı olarak yönetilir. İpek ve pamuk ticareti oldukça gelişir. 1822 yılında Samos Adası’ndaki direnişin sonucu Sakız Adalılarının ayaklanmasına neden olmuş ve bu olayı ada halkının büyük kısmının katliam edilmesi takip etmiştir. 1881 yılında meydana gelen depremler sonrası adanın yıkıcı darbe almasıyla ve yerel halkın çoğunun başka ülkelerde diaspora olarak yaşamına devam etmek üzere adadan ayrılmalarıyla sonuçlanmıştır. Sakızlılar; ticaret, denizcilik ve diasporayla memleketlerinin sanat ve edebiyat alanlarında gelişmesi için yardımcı olmuşlardır. 1912 – günümüze kadar olan dönem: 1912 yılında Sakız Adası özgürlüğünü kazanıp Yunanistan’a bağlanır. Bölgenin kaderini her ikisinin de göçlerle sonuçlandığı ( 1914 – 1922 ) iki büyük savaşla birlikte iki dünya savaşı etkiler. Adanın ekonomisi ( son dönemlerde ada turizme yöneldi ) daha çok denizcilik, tarım, turunçgiller ve damla sakızı ticaretine dayalıdır.

Bugün adanın merkezinde yaklaşık 24.000 kişi, köylerde 28.000 kişi yerleşik hayat sürmektedir.